In Nederland kampen naar schatting 2 miljoen mensen met tinnitus. Vaak wordt gezegd dat het een moeilijk te behandelen aandoening is, met name als het om gehoorschade of – verlies gaat. 10% heeft veel last van de tinnitus. Voor 4-5% heeft het consequenties op werk, emoties en/of sociaal gerelateerd vlak. Bij 2,5 % leidt het zelfs tot een totale ontwrichting van het dagelijks leven. Uit onderzoek blijkt dat tinnitus meer voorkomt bij mannen dan bij vrouwen en dat het vaker voorkomt op latere leeftijd.
Tinnitus komt voor in combinatie met hersenschudding, whiplash, fibromyalgie, duizeligheid, oorpijn en kaakklachten.
Afhankelijk van wat de oorzaak is en welke factoren een rol spelen, kunnen bepaalde vormen van tinnitus behandeld worden.
Wat is tinnitus?
Tinnitus zou je kunnen omschrijven als een fantoomgeluid, een geluid dat alleen voor de persoon die het heeft hoorbaar is. Het geluid is voor iedereen anders, zoals een zoemtoon, gesis, gebrom, geruis, gesuis, een pieptoon, een bonkend geluid, of getik. Het geluid kan in sterkte toe- of afnemen of constant aanwezig zijn. Soms kan het geluid door stress verergeren. Tinnitus kan een negatief effect hebben op het lichamelijk, geestelijk, emotioneel, sociaal en psychologisch welzijn.
Een theorie waar de laatste jaren meer aandacht voor is, is dat tinnitus een normaal zenuwsignaal is dat in de kleine hersenen wordt uitgefilterd. Door gehoorverlies, een ongeval, stress of andere oorzaken kan dit signaal versterkt worden waardoor het niet meer gefilterd wordt. Er zijn duidelijke aanwijzingen dat bij tinnituspatiënten het filter in de kleine hersenen verstoord is waardoor dit teveel signalen doorlaat. Hoewel onderzoekers nog niet precies weten waar en waarom het tinnitussignaal ontstaat, weten ze wel dat het om een echt zenuwsignaal gaat, dat via dezelfde weg als een normaal geluid naar onze grote hersenen loopt. Als het signaal daar aankomt betekent dat het als echt geluid wordt gehoord. Het is dus geen inbeelding of hallucinatie.
Soorten tinnitus
Er zijn verschillende vormen van tinnitus, zoals objectieve, subjectieve, sensorische en somatische tinnitus.
Objectieve tinnitus komt het minst voor. Dit is een vorm van tinnitus die vaak synchroon loopt met de hartslag. De tinnitus is door een arts waarneembaar met een stethoscoop.
Subjectieve tinnitus wordt veroorzaakt doordat men langere tijd blootgesteld is geweest aan lawaai, bijvoorbeeld harde muziek of machines. Bij subjectieve tinnitus is het geluid niet waarneembaar voor anderen. Deze vorm van tinnitus wordt meestal behandeld met hoortoestellen die geluiden kunnen genereren zodat de aandacht afgeleid wordt van het oorsuizen.
Somatische tinnitus is gerelateerd aan fysieke beweging. De tinnitus ontstaat door overbelasting van spieren en weefsels in de hals, nek, kaak en schedel, of kaakklachten. Bij deze vorm van tinnitus kan massagetherapie, zoals triggerpoint– en fasciatherapie , maar ook andere therapieën zoals stressreductie, houdingsverbetering of osteopathie behulpzaam zijn.
Sensorische tinnitus, ook wel ouderdomstinnitus genoemd, is een neveneffect van een verminderd gehoor. Hierbij is sprake dat geluiden door de hersenen anders worden verwerkt.
Bij primaire tinnitus staat de aandoening op zich; er zijn geen andere onderliggende factoren zoals schade, aanwezig.
Dat in tegenstelling tot secundaire tinnitus, waar de oorzaak bij een andere aandoening, zoals een tumor, ligt.
Van alle vormen zijn de somatische en primaire tinnitus het beste te behandelen.
Oorzaken van tinnitus
Zoals hierboven beschreven staat zijn de oorzaken van tinnitus divers. Aan gehoorschade en veroudering is helaas weinig te doen. Bij deze soort tinnitus wordt vaak met geluidsapparaatjes gewerkt die een geluid produceren die het oorsuizen overstemt. Een flinke prop oorsmeer in de gehoorgang kan ook nog weleens de boosdoener zijn. De huisarts kan dit eenvoudig verhelpen door het oor uit te spuiten. Stress wordt ook vaak genoemd als belangrijke factor bij tinnitus. Stress geeft een verhoogde spanning op de spieren, waaronder de kaakspieren. Door stressklachten kunnen spieren overbelast raken. Een verkeerde houding van hoofd en nek, waarbij de nek langdurig gebogen is, geeft veel spanning op de spieren. Andere oorzaken kunnen een hoge bloeddruk zijn, medicijngebruik of andere onderliggende aandoeningen, bijvoorbeeld fibromyalgie. Overbelasting, triggerpoints en littekens zijn belangrijke factoren die de klachten in stand kunnen houden. Hieraan is vaak wel iets te doen.
Triggerpoints in de hals- nek, kaak- en schedelspieren kunnen pijn afleiden naar het oor, maar kunnen ook andere klachten veroorzaken zoals duizeligheid, hoofdpijn of een knakkend kaakgewricht. Op deze pagina staan enkele plaatjes van deze spieren met de locatie van het triggerpoint (kruisje) en hun afgeleide pijngebied (rood). Triggerpoints kunnen de spier verzwakken en verkorten, met stijfheid als gevolg. Gelukkig zijn triggerpoints goed behandelbaar. Tijdens een behandeling in mijn praktijk leer ik je hoe je bij jezelf de triggerpoints kunt behandelen, zodat verbetering sneller gaat.
Tinnitus en kaakklachten
Tinnitus komt vaak voor in combinatie met Temporomandibulaire Dysfunctie (TMD) en kan de oorzaak zijn van tinnitus. TMD zijn kaakgewrichtsklachten, waarbij de kaakspieren vaak overbelast zijn. Dit kan ertoe leiden dat het kaakgewricht niet meer goed op elkaar past. De oorzaak is vaak stress, kaakklemmen, tandenknarsen, kauwgom kauwen, nagelbijten, op pennen of potloden bijten, of langdurig je mond openhouden voor een ingreep bij de tandarts. In overbelaste spieren kunnen triggerpoints en verklevingen in het bindweefsel, de fascia, ontstaan.
Behandeling tinnitus
Als de problemen veroorzaakt worden door stress, verkeerde houding, triggerpoints en/ of verkleefd bindweefsel, dan is een myofasciale behandeling passend.
- Triggerpoints en verkleefde fascia van de nek-, hals-, schedel- en kaakspieren te behandelen
- Voedingstekorten opsporen en aanvullen met supplementen. Vooral van vitamine D en B12 en magnesium zijn er vaak tekorten.
- Verbeteren van stress en spanningsklachten
- Houdingcorrectie en versterken van de nek- en halsspieren
- Verbeteren van de ademhaling
- Therapeutisch tapen van een aantal hals- en nekspieren
Voor professionals
Online training tinnitus en TMD bij de Opleiding Triggerpointcoach.
Bronnen
Website Resound
Travell & Simons – Myofascial pain and dysfunction
David Lesondak – Fascia what it is and why it matters
J. Nijs, J. (2016). Centrale sensitisatiepijn in de klinische praktijk
Butler, D., Moseley, L. (2013). Explain pain Supercharged
